Điểm mù có thể xuất hiện trong suốt hành trình của một CEO thường tin tưởng vào khả năng ra quyết định của mình, nhưng nhiều quyết định thất bại xuất phát từ dữ liệu sai lệch và lỗ hổng hệ thống. Một trong những điểm mù phổ biến là tin vào báo cáo mà không có cơ chế kiểm soát. Khi dữ liệu được tổng hợp từ nhiều bộ phận rời rạc, CEO có thể đánh giá sai hiệu quả kinh doanh, dẫn đến đầu tư nhầm thời điểm hoặc bỏ qua rủi ro quan trọng.
Một điểm mù khác là quy trình có nhưng thiếu kiểm soát độc lập. Khi một nhân sự làm quá nhiều việc, hoặc không có người đối chiếu độc lập, gian lận và thất thoát dễ xảy ra.
Thiếu hệ thống cảnh báo sớm cũng là nguyên nhân khiến rủi ro tích tụ thành tổn thất nghiêm trọng. Nếu công nợ không được theo dõi kịp thời, doanh nghiệp có thể chịu nợ xấu tăng vọt, gây thất thoát tài chính đáng kể.
Điểm mù cá nhân của CEO
Vị trí CEO thường khá đơn độc, thiếu phản hồi chân thành. Nhiều lãnh đạo không có thời gian suy ngẫm, dẫn đến căng thẳng và lo lắng liên tục. Thiếu mục đích rõ ràng khiến họ dễ sa vào giải quyết vấn đề tức thời thay vì xây dựng tầm nhìn dài hạn.
Không sống thật với chính mình cũng là điểm mù nghiêm trọng. Khi lãnh đạo đeo “mặt nạ” để phù hợp hình mẫu lý tưởng, áp lực tinh thần tăng, dễ dẫn đến kiệt sức. Các CEO có thể mắc các điểm mù về góc nhìn cá nhân, sự bất an, cái tôi quá lớn hoặc cá tính yếu, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng lãnh đạo và quyết định chiến lược.
Các giai đoạn phát triển của CEO
Hành trình lãnh đạo của CEO trải qua nhiều giai đoạn khác nhau, mỗi giai đoạn tiềm ẩn những điểm mù riêng. Năm đầu tiên, CEO tràn đầy năng lượng, đạt hiệu suất cao nhưng dễ mắc bẫy thực thi quá mức. Năm thứ hai, hiệu suất giảm, đây là thời điểm tinh chỉnh chiến lược và xây dựng lòng tin với Hội đồng quản trị.
Từ năm 3 đến năm 5, CEO bước vào giai đoạn phục hồi, khi hướng chiến lược và văn hóa tổ chức bắt đầu hình thành. Tuy nhiên, sự tự tin quá mức có thể dẫn đến tự mãn, khiến họ do dự trong các quyết định dài hạn. Giai đoạn từ năm 6 đến năm 10 thường là CEO dễ trì trệ và bị phân tâm bởi các hoạt động ngoài công ty. Những người xuất sắc sẽ nhận ra cần tái tạo bản thân và ưu tiên các quyết định dài hạn. Năm thứ 11 đến 15 là “Năm Tháng Vàng”, khi CEO tận dụng kinh nghiệm, kiến thức sâu rộng và sự tin tưởng của Hội đồng để tạo giá trị tối đa.
Giải pháp quản trị và hệ thống
Để hạn chế các điểm mù quản trị, doanh nghiệp nên áp dụng Quản trị Rủi ro Doanh nghiệp (ERM) tích hợp. ERM giúp CEO nhìn nhận cả cơ hội và rủi ro, dự đoán biến động nội bộ, tối ưu hóa chiến lược và tăng khả năng phục hồi của doanh nghiệp.
CEO cũng cần cải thiện sự đồng bộ tổ chức và phân bổ nguồn lực hợp lý. Việc tập trung vào các vị trí quan trọng nhất, không nhất thiết là cấp cao nhất, giúp tối đa hóa giá trị doanh nghiệp. Hợp tác chặt chẽ với Hội đồng quản trị cũng quan trọng: minh bạch thông tin, trao đổi trực tiếp với các thành viên để xây dựng niềm tin, đặc biệt trong những năm đầu nhiệm kỳ.
Phát triển lãnh đạo cá nhân
CEO xuất sắc không chỉ ra quyết định tốt mà còn biết tự phát triển bản thân. Bảy quy luật lãnh đạo gồm: cam kết cải tiến liên tục, tạo không gian suy ngẫm, thách thức tư duy với góc nhìn mới, khuyến khích sự tò mò, áp dụng kỷ luật vào quyết định, tìm kiếm người hướng dẫn đáng tin cậy và giúp đỡ người khác. Những kỷ luật này giúp CEO nhận diện và vượt qua điểm mù, nâng cao khả năng ra quyết định chiến lược.
Nhận diện và vượt qua điểm mù là yếu tố quyết định sự thành công của CEO và doanh nghiệp. Kết hợp quản trị rủi ro, phân bổ nguồn lực hợp lý, phát triển lãnh đạo cá nhân và khai vấn giúp CEO duy trì hiệu suất cao, ra quyết định chính xác và tạo ra giá trị lâu dài cho tổ chức. Hành trình này không chỉ là quản lý doanh nghiệp mà còn là hành trình tự hoàn thiện và phát triển bản thân của người lãnh đạo.
Tường Vân
