Dưới đây là cách nhận biết điện thoại bị hack, cách phòng tránh và xử lý nếu điều tệ nhất xảy ra.
Điện thoại có thể bị hack không?
Tin tặc có rất nhiều cách để chiếm quyền kiểm soát hoặc đánh cắp dữ liệu từ điện thoại của nạn nhân. Dù là iPhone hay Android, tất cả đều có thể bị tấn công — dù iPhone thường được cho là an toàn hơn nhờ cơ chế bảo mật chặt chẽ.
Các hình thức tấn công phổ biến gồm:
- Lừa người dùng nhấp vào liên kết độc hại hoặc tải ứng dụng giả mạo qua các chiêu social engineering (kỹ thuật thao túng tâm lý), thường xuất hiện trong email phishing.
- Mạng Wi-Fi công cộng giả cũng là cái bẫy phổ biến.
- Đánh cắp SIM (SIM swap) – khi kẻ tấn công thuyết phục nhà mạng chuyển SIM của bạn sang thiết bị của chúng.
- Cáp sạc hoặc USB bị nhiễm mã độc cũng có thể trở thành công cụ xâm nhập.
Một khi điện thoại bị xâm nhập, dữ liệu cá nhân — đặc biệt là mật khẩu trùng lặp trên nhiều nền tảng — sẽ bị phơi bày.
Cách nhận biết điện thoại bị hack
Một trong những vụ tấn công nổi tiếng nhất xảy ra năm 2019, khi tài khoản Twitter của CEO Jack Dorsey (công ty Twitter) bất ngờ đăng hàng loạt tweet kỳ lạ. Sau đó xác nhận rằng điện thoại của ông đã bị hack qua SIM swap — do lỗi bảo mật từ phía nhà mạng.
Phần lớn các trường hợp khác, người dùng chỉ nhận ra khi phát hiện những dấu hiệu bất thường sau đây:
1. Kiểm tra pin điện thoại
Nếu điện thoại tụt pin nhanh bất thường hoặc bị nóng lên dù không sử dụng nhiều, đây có thể là dấu hiệu hệ thống đang chạy các tiến trình ngầm do phần mềm độc hại gây ra.
2. Xem lại hóa đơn điện thoại
Hóa đơn tăng cao đột ngột, dung lượng dữ liệu sử dụng nhiều hơn bình thường có thể là dấu hiệu điện thoại đang thực hiện các hoạt động trái phép, chẳng hạn gửi dữ liệu ra ngoài mà bạn không biết.
3. Kiểm tra lại các ứng dụng trong điện thoại
Nếu điện thoại của bạn bị hack, có thể xuất hiện những ứng dụng mới lạ, ứng dụng sẵn có tải rất lâu, hoặc tự mở – tự đóng mà bạn không thao tác. Hãy cảnh giác với mọi hành vi bất thường.
4. Nhận diện thông báo và cài đặt bất thường
Đôi khi, những thông báo lạ, mã xác thực hai lớp (2FA) không được yêu cầu hoặc cửa sổ pop-up có thể xuất hiện bất ngờ. Các quyền truy cập camera hoặc micro cũng có thể bị thay đổi mà bạn không biết.
5. Kiểm tra tài khoản
Dấu hiệu rõ ràng nhất là bạn bị khóa khỏi tài khoản Apple ID, Google hoặc các tài khoản trực tuyến khác mà không rõ lý do.
6. Chạy phần mềm diệt virus
Cài đặt và chạy phần mềm bảo mật uy tín sẽ giúp xác định liệu điện thoại có thực sự bị hack hay không. Hãy tìm và gỡ bỏ bất kỳ phần mềm độc hại hoặc gián điệp nào có thể đã xâm nhập vào máy. Các phần mềm nổi tiếng bao gồm:
- Bitdefender
- Norton
- Kaspersky
- AVG
- McAfee
Sau khi xóa những thứ đáng ngờ, hãy khởi động lại điện thoại, rồi chạy lại phần mềm để đảm bảo thiết bị thực sự sạch.
Phải làm gì nếu phát hiện điện thoại bị hack
Nếu bạn phát hiện ra rằng điện thoại của mình đã bị xâm nhập, hãy thực hiện ngay các bước dưới đây để hạn chế thiệt hại:
- Liên hệ ngân hàng và tổ chức tài chính
Trước hết, hãy kiểm tra với ngân hàng, thẻ tín dụng và các tổ chức tài chính khác để đảm bảo tài khoản của bạn không bị truy cập trái phép. - Thay đổi mật khẩu ngay lập tức
Đây là bước cực kỳ quan trọng. Hãy đổi tất cả mật khẩu sang những mật khẩu mạnh hơn, bao gồm cả các ứng dụng và trang web được liên kết với điện thoại bị nhiễm. - Gỡ bỏ ứng dụng đáng ngờ
Kiểm tra toàn bộ ứng dụng trên điện thoại và gỡ bỏ những cái không rõ nguồn gốc. Khởi động lại máy và kiểm tra lại để đảm bảo ứng dụng đã bị xóa hoàn toàn. - Nếu mọi cách đều thất bại, khôi phục cài đặt gốc
Nếu xuất hiện hàng loạt pop-up hoặc phần mềm độc hại mà không thể xử lý, hãy đưa máy về trạng thái ban đầu (factory reset). Tuy nhiên, hãy nhớ rằng điều này sẽ xóa toàn bộ dữ liệu trên máy. - Cảnh báo bạn bè và người liên hệ
Hãy thông báo cho bạn bè và các liên hệ biết điện thoại bạn đã bị hack, và dặn họ bỏ qua mọi tin nhắn hay cuộc gọi khả nghi từ số của bạn.
Cách bảo vệ điện thoại khỏi hacker trong tương lai
Dù bạn đã từng bị hack hay chưa, có một số biện pháp cơ bản giúp điện thoại an toàn hơn:
- Luôn cài đặt phần mềm bảo mật uy tín và cập nhật thường xuyên.
- Cập nhật hệ điều hành và ứng dụng — vì bản vá thường khắc phục lỗ hổng bảo mật đã biết.
- Đặt mật khẩu mạnh, không dùng lại.
- Tránh sử dụng trạm sạc công cộng và Wi-Fi công cộng. Nếu bắt buộc, hãy dùng VPN để bảo mật hơn.
- Tắt Wi-Fi và Bluetooth khi không dùng.
- Mã hóa điện thoại, khóa SIM, và chỉ tải ứng dụng từ Google Play hoặc App Store chính thống.
Kết luận
Trở thành nạn nhân của việc hack điện thoại có thể gây hậu quả nghiêm trọng — từ mất tiền, mất dữ liệu đến rạn nứt các mối quan hệ. Hiểu cách nhận biết điện thoại bị hack là điều thiết yếu. Tin tốt là: bạn hoàn toàn có thể khôi phục, và nếu thực hiện đúng biện pháp bảo vệ, khả năng bị hack lại sẽ giảm đi rất nhiều.
Theo Forbes
Ngọc Mai dịch
